Mezzala là gì?

Thuật ngữ Mezzala của người Ý dù đang lan toả rộng rãi trong làng bóng đá thế giới, nhưng lại ít ai có thể hiểu hết được ý nghĩa của nó. Vậy MEZZALA là gì?

Mezzala là gì?

Các thuật ngữ tiếng Ý, đã và vẫn thường xuyên xuất hiện trong các hệ thống từ ngữ của tiếng Anh, đặc biệt là ở khía cạnh bóng đá. Với tư cách là một nguời Ý, điều này là một tín hiệu vui và dĩ nhiên là chẳng có gì để mà thất vọng cả. Một từ ngữ mới xuất hiện sẽ làm phong phú hơn vốn từ vựng của mọi người và mô tả chính xác hơn về thứ mà chúng ta đang nói đến.

Tuy nhiên, sự giao thoa ngôn ngữ này cũng dẫn đến vài hệ quả xấu, cụ thể là việc nhầm lẫn về ý nghĩa thực sự của từ. Một vài năm trước, những cuộc tranh cãi về ý nghĩa thực tế của từ “Fantasista” cũng đã nổ ra và người ta quyết định sử dụng từ “Trequartista” như là một sự thay thế tương đối sát nghĩa. Sau đó không lâu, Mezzala tiếp tục xuất hiện và tạo nên một cuộc tranh cãi mới từ những người làm/xem bóng đá.

Federico Bernardeschi từng được Max thử nghiệm ở vai trò Mezzala ở một số trận đấu.

Với yêu cầu được phân chia cụ thể trong bóng đá hiện đại và thuật ngữ này ngày càng trở nên phổ biến, vai trò của vị trí Mezzala ngày càng được làm rõ hơn trong giới bóng đá. Theo đó, Mezzala được khai sinh từ tư duy đổi mới và hiện đại tại Serie A. Vai trò của cầu thủ này hiện vẫn đang là cuộc tranh luận giữa những trường phái: Một số người tin rằng Mezzala là một tiền vệ box-to-box có thêm một vai trò đặc biệt, một số khác lại chỉ ra đây là một kiểu cầu thủ chạy cánh, một phần nhỏ khác còn đưa ra những lời giải thích phức tạp hơn dựa trên sơ đồ di chuyển của các cầu thủ cụ thể với chỉ một mục đích khẳng định Mezzala là một sản phẩm được sinh ra bởi người Ý.

Thuật ngữ Mezzala là phiên bản rút gọn của cụm từ “ MEZZA ALA” (có nghĩa là bán cánh). Trái ngược với những lời phóng đại, Mezzala không phải là một thuật ngữ mới hay đao to búa lớn gì cả. Vào những năm 1930, khi sơ đồ WM được xem là tiêu chuẩn của bóng đá, người Ý chỉ có hai từ để miêu tả vai trò của một tiền vệ bao gồm: INTERMEDIO và MEZZ’ALA để miêu tả 2 vị trí chơi gần nhất ở hàng công.

Sơ đồ WM hay có thể hiểu đơn giản là 3-2-5 hoặc 3-2-2-3 được sử dụng rộng rãi trong bóng đá vào thập niên 30.

Thực tế, họ vẫn là những tiền vệ với cách gọi theo tiếng Ý là “CENTROCAMPISTA” (Thuật ngữ xuất hiện từ những năm 1950, được sinh ra bởi cha đẻ của báo chí bóng đá Ý, huyền thoại Gianni Brera. Ban đầu nó được viết là CENTRO-CAMPISTA, nhưng sau đó được rút gọn vào những năm 1960).

Vì ý nghĩa của từ CENTROCAMPISTA là rất rộng và bao hàm nhiều vai trò khác nhau của các cầu thủ chơi ở tuyến tiền vệ. Vì thế, nếu ai bảo Andrea Pirlo là một Centrocampista còn De Rossi là không phải, thì tôi chắc với bạn rằng, người nói ra câu đấy sẽ nhận được những nụ cười khinh khỉnh.

Sẽ là rất hữu ích khi chúng ta có thể vẽ ra sự khác biệt giữa các từ ngữ bóng đá của người Ý để miêu tả một vị trí và cách họ làm rõ vai trò của chúng. Một “TREQUARTISTA” là chỉ về một VỊ TRÍ (Cụ thể là cầu thủ này hoạt động ở ½ khu vực sân đối phương, tức ¾ sân bóng chia theo chiều dài sân). Còn “FANTASISTA” là một vai trò – dùng để chỉ những cầu thủ chơi sáng tạo, kỹ thuật. Đó là những cầu thủ khởi sướng đợt tấn công và di chuyển như thể họ đang bay. Vì thế, ở một số ngữ cảnh thì hai thuật ngữ này có thể được sử dụng với ý nghĩa ngang nhau.

Trequartista là cầu thủ hoạt động ở khu vực thứ 3 tính từ khung thành của đội nhà (khi chia sân thành 4 phần bằng nhau theo chiều dài của sân)

Roberto Baggio và Alessandro Del Piero là những Trequartista – Fantasista hay nhất trong lịch sử Juventus nối riêng và bóng đá Ý nói chung. 

Thuật ngữ MEZZALA trong tiếng Ý đương đại là chỉ về một vị trí trong hàng tiền vệ 3 người. Cụ thể, người chơi ở vị trí trung tâm trong hàng tiền vệ 3 người (sơ đồ 4-3-3) thường là một “REGISTA” và chơi ở hai bên chính là những “MEZZALE” (số nhiều của Mezzala). Hiểu theo một cách đơn giản, Mezzala chính là cầu thủ chơi lệch ở hai bên trong sơ đồ 3 tiền vệ. Ở một khía cạnh nào đó, thuật ngữ này còn được sử dụng để mô tả các tiền vệ trung tâm không nắm một vai trò chuyên biệt nào trên sân.

Sở dĩ, trong tiếng Anh thường có sự nhầm lẫn là bởi họ thường dùng thuật ngữ chỉ “VỊ TRÍ” để nêu luôn cả “VAI TRÒ” của cầu thủ trên sân. Do đó, tư duy Mezzala cũng có thể được xem như là một MEDIANO (tiền vệ phòng ngự)/một phiên bản rút gọn của Regista) trở nên khá rối rắm. Sự lằng nhằng này dĩ nhiên, sẽ không bao giờ xảy ra đối với những người am hiểu về bóng đá Ý.

Hiểu theo 1 cách đơn giản, Mezzala là vị trí nằm giữa tiền vệ trung tâm và tiền vệ cánh trong sơ đồ 3 tiền vệ (Sơ đồ các thuật ngữ được dùng bởi người Ý, để diễn tả vị trí thi đấu của các cầu thủ).

Nhưng trong thực tế, một Fantasista hoàn toàn có thể là một “PUNTA” (tiền đạo), còn Trequarista là một tiền vệ box-to-box. Tương tự như vậy, Mezzala là một vị trí nhưng có thể phù hợp với nhiều vai trò khác nhau. Vì thế, Mezzala thực chất là một từ để diễn tả cầu thủ chơi ở hàng tiền vệ (cả ở vị trí trung tâm lẫn hai cánh), khu vực linh hoạt nhất của một trận đấu bóng đá. Vị trí này cũng hội tụ nhiều “cá tính” (lối chơi) khác nhau, khi họ vừa phải biết phòng ngự lẫn tấn công, biết chơi sáng tạo nhưng cũng không thể nào thiếu đi hình ảnh của một gã “đồ tể”.

Nếu ai muốn một thứ gì đó cụ thể hơn về Mezzala thì tốt thôi. Nhưng thật khó để làm điều đó ở bóng đá hiện đại, khi mà mọi thứ trở nên ngày càng tinh vi và phức tạp hơn, đặc biệt là ở vai trò của các cầu thủ.

Có thể nói, việc thuật ngữ Mezzala được sử dụng rộng rãi và trở thành trào lưu ở thời điểm hiện tại là điều rất bình thường trong bóng đá. Đó là lý do vì sao bài viết này là cần thiết, cũng như những bài viết trước của tôi về các thuật ngữ bóng đá. Có thể nói, những thuật ngữ này là một trong những cách “quý tộc hoá” bóng đá của người Ý.

Dịch từ bài viết của Andrea Tallarita về Mezzala trên football-italia.net

Max đã áp dụng, tận dụng Mezzala như thế nào tại Juve?

Sau khi đã nắm được phần nào về các vị trí trong bóng đá Ý, cụ thể ở đây là nhân vật Mezzala. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu thêm về cách mà Max Allegri tận dụng – sử dụng Mezzala tại Juventus.

Ở mùa giải 2018-19, Juve thường xuyên ra sân với sơ đồ 4-3-3 và đôi khi có biến tướng thành 4-3-1-2 nhằm tận dụng sự xuất hiện của siêu sao Cristiano Ronaldo.

Với Pjanic chơi cố định ở vị trí Regista, Juve thường xuyên ra sân với cặp Mezzale là: Matuidi + Khedira. Tuy nhiên, vì các vấn đề chấn thương lẫn thể lực cầu thủ mà bộ 3 này rất ít khi được ra sân chung với nhau ở mùa giải này. Chơi với cặp Mezzala như trên, nhiệm vụ của Matuidi và Khedira cũng được phân chia khá rõ ràng. Matuidi bên cánh trái thiên về phòng ngự nhưng vẫn thường xuyên góp mặt trong các tình huống tấn công. Khedira lệch phải có nhiệm vụ hỗ trợ Pjanic trong việc luân chuẩn và phân phối bóng ở cự li ngắn. Bên cạnh đó là di chuyển tận dụng khoảng không và là cầu nối giữa hàng tiền vệ – tiền đạo.

Ở giai đoạn mà chấn thương càn quét hàng tiền vệ của Juve, Max đã phải có những điều chỉnh để giữ lại cho mình trục 3 như trên. Ông sử dụng Bentancur vào vị trí của Khedira và đã nhận được không ít tín hiệu tích cực. Bernardeschi cũng là một lựa chọn mà Max cân nhắc và thử nghiệm ở một số trận đấu. Lối chơi tích cực và thể lực của cầu thủ người Ý tạo nên một nét tươi mới cho khu trung tuyến của Juve, đặc biệt là khả năng “đóng đại bác” khá đáng nể của cậu.

Tuy nhiên, việc sử dụng cầu thủ mang áo số 33 cũng mang lại sự mất cân bằng trong đội hình của Max. Khi có quá nhiều cầu thủ tấn công có mặt trên sân, khả năng phòng ngự từ xa của Juve bị thuyên giảm đáng kể.

Dybala cũng thi thoảng được sử dụng ở vị trí Mezzala tuy nhiên, ai cũng có thể thấy là sử dụng Dybala ở vai trò này là không thật sự tối ưu. Dybala với sở trường và khả năng chơi như một Trequarista thì khó lòng có thể hoạt động rộng như một Mezzala. Trong các trận đấu chơi như 1 Mezzala, Dybala phải di chuyển quá rộng và từ đó khả năng tấn công của cầu thủ người Argentina cũng giảm sút đáng kể.

J-Junior